بلاکچین چیست؟ کاربرد بلاکچین در صنعت های مختلف در سال 2020
مدتی هست که زمزمه پیدایش فناوری ضدهک به گوش میرسد. این فناوری، حالا اینجاست. نامش بلاکچین است. هیچ کلاهبرداری نمیتواند در آن کارهای خودش را انکار کند، چون حافظه بلاکچین، مثل ساعت کار میکند.
امروز بلاکچین کاربردهای بسیار زیادی دارد. کاربردهایی که به بهتر شدن زندگی افراد کمک بسیاری میکند. در این مطلب، اول به سوال بلاکچین چیست میپردازیم. سپس کاربردهای آن را تعریف میکنیم.
بلاکچین چیست؟
فرض کنید جلسه آخر کلاس دانشگاه، استاد چند نمونه سوال روی تخته مینویسد و آنها را جواب میدهد. شما و بقیه همکلاسیهایتان، با گوشی همراه از روی آن عکس میگیرید. استاد تخته را پاک میکند؛ اما شما عکس خود را پاک نمیکنید و با تمرین آن نمونه سوالها، نمره خوبی در امتحان میگیرید.
بلاکچین در اینجا مانند حافظه گوشی شما عمل میکند. میلیونها نفر در آن حضور دارند و هرکدام از آنها، کار خاصی را با بلاکچین انجام میدهند. تراکنشهای مالی، پیامرسانیها و غیره، همه اینها در بلاکچین شدنی است و هیچوقت از حافظه آن پاک نمیشود؛ از همه مهمتر، بلاکچین امنیت بالایی دارد.
بلاکچین (Blockchain)، از دو کلمه بلاک (به فارسی بلوک) و چِین (به فارسی زنجیره) تشکیل شدهاست که زنجیره بلوکی، اصطلاح و ترجمه فارسی آن است. اما ما ترجیح میدهیم از کلمه بلاکچین استفاده کنیم. شاید نام بیت کوین را شنیده باشید. اگر هم نشنیدهاید مختصری از آن تعریف میکنیم. بیت کوین یک ارز دیجیتال است که تراکنشهای مالی آن روی شبکه بلاکچین انجام میشود.
در هر بلاک از بلاکچین، اطلاعات مربوط به تراکنشهای مالی، جرم و جنایت، پیامهایی که مبادله میشود و غیره، بهراحتی ثبت میشود. وقتی که این اطلاعات در بلاک ثبت میشود، بلاکهای حاوی اطلاعات بههم متصل میشوند و در نهایت ما زنجیرهای عظیم از اطلاعات خواهیم داشت. درواقع، بلاکچین یک دفتر تلفن، پر از شماره و آدرس است.
بلاکچین چگونه کار میکند؟
نحوه کارکرد بلاکچین ساده است. هر بلاک از اطلاعات با کمک هش (Hash)، به بلاک بعدی متصل میشود. حضور هش، باعث میشود که در اطلاعات آن بلاک، تقلب و دستکاری صورت نگیرد. هش، همیشه ثابت است. معمولاً هم به شکل داده یا ورودی است. هر بلاک هم، علاوه بر هش خودش، هش بلاک قبلی را هم دارد. اگر یکی از اطلاعات درون بلاک تغییر کنند، هش به طورکلی تغییر میکند و در نهایت آن بلاک، نامعتبر میشود.
اما اگر کسی بخواهد اطلاعات آن را تغییر دهد و همزمان با آن، هش بلاک را بروزرسانی کند، این کار شدنی است. در اینجا توزیع بلاکچین مطرح میشود. اطلاعاتی که درون بلاکچین قرار میگیرد، در یک سرور خاص یا یک کامپیوتر ذخیره نمیشوند. کمی بالاتر گفتیم که بلاکچین شبکهای از بلاکهای بههم متصلشده است. پس کامپیوترهای زیادی به این شبکه متصلاند و هر کدام از این کامپیوترها که نود یا گره نامیده میشوند، یک کپی از آن را دریافت میکنند.
فرض کنید شما به عنوان یک نود به بلاکچین متصل شدهاید. یک نسخه از اطلاعات و دادههای بلاکچین در اختیار شما قرار میگیرد. شما امکان ایجاد هیچ تغییری در بلاکچین را ندارید، مگر اینکه بقیه نودها با این تغییر موافقت کنند.
کاربردهای بلاکچین در دنیای واقعی چیست؟
تا اینجا متوجه شدید که بلاکچین چیست و چگونه کار میکند. حالا میخواهیم بدانیم چه کاربردهایی در دنیای واقعی دارد؟ احتمالاً برخی از این کاربردها را جلوتر حدس زده باشید.
✅ ارزهای دیجیتال: بیت کوین، اولین و برترین ارز دیجیتال دنیاست. بهغیر از بیت کوین، حدود 5000 ارز دیجیتال دیگر هم وجود دارد که برخی از آنها بر روی بلاکچین و برخی دیگر، بهگونهای دیگر توزیع شدهاند. ارزهای دیجیتال، هم بهصرفه هستند و هم سریعتر از روشهای دیگر مالی عمل میکنند. به همین علت است که خیلی از سازمانهای بزرگ و حتی بانکها، به این سمت گرایش پیدا کردهاند.
✅ بانکداری و پرداخت: اصلیترین و مهمترین کاربرد بلاک چین، در صنعت بانکداری است. تاثیر بلاک چین در بانکداری، همانند تاثیر اینترنت در رسانهها است. یعنی با کمک بلاک چین، از بانکداری سنتی به سمت بانکداری مدرن خواهیم رفت.
✅ آموزش: موسسههای آموزشی، دانشگاهها و مدرسهها، میتوانند برای ثبت اطلاعات مربوط به آزمونهای ارزیابی، ثبت و ارائه مدرک تحصیلی و تبادل علمی دانشجویان و اساتید، از طریق بلاک چین اقدام کنند.
✅ قراردادهای هوشمند: اتریوم، یکی دیگر از رمزارزهای دنیا، پیشنهاد استفاده از قراردادهای هوشمند یا Smart Contracts را داد. قرارداد هوشمند، بین دو طرف قرارداد، یکسری توافقهایی وضع میکند (این توافقها قابل برنامهریزیاند) که ملزم به انجام دادن آن باشند. وقتی که تعهدات قرارداد هوشمند، توسط طرفین انجام شود، برنامه بهصورت خودکار اجرا میشود. مثلاً میتوانید برای پرداخت اجاره خانه، یک مقدار بیت کوین مشخص کنید که در ساعت مشخصی به حساب مشخصی، واریز میشود. قراردادهای هوشمند هم، مانند دیگر اطلاعات روی بلاک چین غیرقابل حذفاند.
✅ نظرسنجی یا رای گیری: یادتان هست که کمی بالاتر گفتیم امکان تغییر یا دستکاری در دادههای بلاک چین وجود ندارد؟ حالا تصور کنید، مهمترین مسئلهای که باید در مورد نظرسنجی و رای گیری به آن توجه کرد چیست؟ بله! صحت و اعتبار دادهها و اطلاعات ورودی آن. بلاکچین، امکان معتبر بودن دادههای ورودی را بهراحتی فراهم میکند. این در حالی است که در نظرسنجیها و رای گیریهای عادی و مرسوم، بهراحتی تقلب میشود و شفافیت در این مورد، وجود ندارد.
✅ اینترنت اشیاء: کاربرد بلاک چین در صنعت هوشمندسازی، در اینجا مشخص میشود. با پیشرفت علم در حوزه تکنولوژی اینترنت اشیاء، انتظار میرفت که در سال 2020 حدود 50 میلیارد دستگاه به اینترنت متصل شوند و با دستور افراد به کارهایی که برای آن برنامهریزی میشوند بپردازند.
بلاک چین در اینجا میتواند میلیاردها دستگاه را ردیابی کند و معاملهها را پردازش کند و همچنین هماهنگی بین دستگاهها را امکانپذیر کند. با رویکرد غیرمتمرکز بلاک چین، احتمال از کار افتادن شبکه صفر میشود و یک اکوسیستم مقاومتر برای دستگاهها ایجاد میشود. دادههای مشتریان، با کمک الگوریتمهای بلاک چین که رمزنگاریشده هستند، در امان میماند.
✅ پزشکی و تجویز دارو: همانطور که میتوان انواع تراکنشها را در بلاکهای مختلف بلاکچین ذخیره کرد، اطلاعات مربوط به بیمار و سوابق آن هم در بلاک ذخیره میشوند. دکترها و عوامل بیمارستان میتوانند از این اطلاعات برای کار خودشان استفاده کنند.
✅ کمک در انبارداری: فرض کنید شما یک انبار دارید. سنسورهای انبار، در هر لحظه، موارد زیادی را به شما گزارش میدهند. مواردی مثل حرکت یک شخص، میزان دما، کیفیت محصولات، شب است یا روز و غیره. بلاکچین شما را در انبارداری کمک میکند و تمام اطلاعات بهروز را در همان لحظه به شما منتقل میکند.
✅ بهینه سازی در مصرف انرژی: بهزودی زمانی فرامیرسد که استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر رایج میشود و بلاکچین هم به آن اضافه میشود. در این صورت است که خانههای مختلف با داشتن بلاکهای منحصر به خود، با هم انرژی رد و بدل میکنند. حتماً میپرسید چطور نیرو را بهدست میآورند؟ خیلی ساده است. هر کدام پنل خورشیدی مخصوص به خود را دارند. اگر خانهای انرژی کم بیاورد، از یک خانه دیگر میتواند آن را دریافت کند.
✅ ثبت احوال: روز به روز بر جمعیت افراد در دنیا افزوده میشود و دیگر نگهداری اطلاعات و دادههای مربوط به افراد در ثبت احوال، سختتر میشود. اینجا بلاکچین میتواند کمک کند. تمام اطلاعات فردی اشخاص را از نونهالها گرفته تا سالمندان، در بلاکهای بلاکچین ذخیره میشوند و در نهایت یک سیستم یکپارچه از اطلاعات مربوط به ثبت احوال خواهیم داشت.
✅ بیمه: در آینده نزدیک خودروهای خودران رایج میشوند و اطلاعات مربوط به خودروها و دیگر وسایل هوشمند، از طریق بلاکچین ذخیره و بهروز میشوند و همینطور وضعیتشان از طریق بلاکچین به شرکتهای بیمه مخابره میشود.
کاربرد بلاکچین در صنعت هوشمندسازی
در مورد کاربرد بلاک چین در اینترنت اشیاء صحبت کردیم. حالا میدانید که کارها با بلاکچین چقدر آسانتر است. در ادامه میخواهیم کمی دقیقتر و تخصصیتر در مورد کاربرد آن در هوشمندسازی بگوییم.
بلاکچین در شهر هوشمند هم بهکار گرفته میشود:
همینطور که سالها میگذرد و بر جمعیت افراد در جهان افزوده میشود، شهرسازی هم وسیعتر میشود. درنهایت، منابع موردنیاز افراد هم رو به اتمام میرود.
چندین سال بعد، سازمانهای بهداشت و سلامت نمیتواند برای افراد جوابگو باشد. انرژیهای مورد تقاضای افراد هم به پایان خواهندرسید. شهر هوشمند، راهحل این مشکل است و بلاکچین هم در این کار خیر دستی دارد.
هر شهری استاندارد و نیازهای متفاوتی دارد. زیرساخت تکنولوژی هر منطقهای هم، به ظرفیت خود شهر بستگی دارد. همین موضوع باعث میشود که شهرها دچار چالشهایی بشوند. اینجاست که بلاکچین نقش مهمی را در این زمینه برعهده میگیرد.
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد بلاکچین و صنعت هوشمندسازی، مقاله کاربرد بلاکچین در هوشمندسازی را بخوانید.
جمعبندی
هرچه جلوتر میرویم، تکنولوژی با پیشرفتش، ما را شگفتزده میکند. الان سیستمی داریم که هم ضدهک است و هم دوست طبیعت. شاید با فراگیر شدن بلاکچین، انقلاب بزرگی در سرتاسر دنیا رخ دهد. شاید این اتفاق، در آینده خیلی نزدیک بیفتد. نمیتوان در این مورد نظر قطعی داد؛ اما باید خوشبین بود.
نظر شما در مورد بلاکچین و کاربردهای آن چیست؟